Πέμπτη 17 Ιανουαρίου 2013

Ο ΛΑΔΩΝΑΣ ΤΟ ΜΥΘΙΚΟ ΠΟΤΑΜΙ

Του ΒΑΓΓΕΛΗ Κ. ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΥ
  Ο Λάδωνας, το μυθικό ποτάμι της Αρκαδίας, είναι το καμάρι των Θεών και το καύχημα των ανθρώπων. Οι Θεοί δέχονταν με ιδιαίτερη χαρά και αγαλλίαση το ερωτικό τραγούδι  που αντηχούσε  στα σπλάχνα του όλες τις ώρες του χρόνο
Στο Λάδωνα χρωστάει ο Αλφειός την δύναμή του και οι κάμποι της Ολυμπίας και του Πύργου, με το νερό  του, τον πλούτο τους.  Το νερό του Λάδωνα μετατρέπεται σήμερα.......
σε ηλεκτρική ενέργεια που κάνει ,μαζί με το φως του Απόλλωνα, να φέγγουν οι πόλεις και τα χωριά μας.
       Δεν ήταν λίγη  η δόξα  που γνώρισε ο ποταμός στην αρχαιότητα, τον καιρό που ο Δίας, ο Πάνας ,ο Απόλλωνας, η αδερφή του η Άρτεμις με την συνοδεία νυμφών, ο Ερμής, ο Διόνυσος. Ποσειδώνας, η Αλέα Αθηνά, η Δήμητρα και άλλοι θεοί κάθονταν στα βαθύσκιωτα πλατύφυλλα πλατάνια του. Στην κοιλάδα του Λάδωνα, στη Θέλπουσα ,γεννήθηκε ο Ασκληπιός, στο Λύκαιο όρος ο Δίας.  Οι Αρκάδες καυχώνται για την γέννηση στα βουνά τους και  της Ήρας και  του φτερωτού Ερμή  και άλλων Θεών. Η Αφροδίτη, η Θεά της ομορφιάς και του έρωτα,  διάλεξε το βουνό, που στα πόδια του τρέχει ο Λάδωνας ,να κάνει τα παλάτια της. Για χάρη  της το βουνό πήρε το όνομά « Αφροδίσειο όρος.» Εκεί, πολλές φορές κάλεσε τον αρρενωπό και δυνατό Θεό του πολέμου, τον Άρη, να χορτάσει τους πόθους της.
Πόσες φορές δεν τραπέζωσε τους Θεούς του Ολύμπου και πόσες φορές δεν πέρασαν  ώρες  ξεννοισιάς και  ανάπαυσης στο  ήρεμο, το καθαρότερο ποτάμι, τον Λάδωνα!.
__Πάνας και Σύριγγα
   Εδώ στις όχθες του, κυνήγησε ο τραγοπόδαρος Θεός Πάνας την όμορφη νύμφη Σύριγγα. Ερωτευμένος καθώς ήταν, δεν την άφηνε πουθενά. Εκείνη τρόμαξε με την ασχήμια του.  Όταν  ένιωσε τον κίνδυνο, δεν κάθισε με τα χέρια δεμένα. Ζήτησε , παρακάλεσε, ικέτεψε τον Λάδωνα,  να την βοηθήσει να αποφύγει την ταπείνωση τον βιασμό.
Ο Λάδωνας την βόηθησε όσο δεν μπορούσε άλλο. Την μεταμόρφωσε σε καλάμι. Τότε ο Πάνας, όταν την έχασε από μπροστά του, έκοψε καλάμια ,τα ένωσε και έκανε το δικό του μουσικό όργανο, την Σύριγγα, που μάγευε με τους ξεχωριστούς ήχους της
Αυτή ήταν η γλυκόηχη φλογέρα που αντιλαλούσε στην Αρκαδική θρυλική γη και προκαλούσε ψυχικές δονήσεις και συγκίνηση στην ποιμενική Αρκαδία.  Το Μαίναλο ήταν το κατ εξοχή ιερό βουνό του Πάνα , αλλά λατρευόταν και σε όλα τα Αρκαδικά βουνά  όπως την Κυλλήνη, το Λύκαιο, τον Ερύμανθο. Ήταν ο Θεός της μελωδίας και του χορού. Ευφραίνει με την μουσική  του, τους βοσκούς των βουνών και της κοιλάδας του Λάδωνα.
__Εδώ στα γύρο βουνά κυνηγούσε η Άρτεμις, η Θεά του κυνηγιού και της αγνότητας.  Κι όπως έλεγαν, ερχόταν στον Λάδωνα, συνοδεία με τις νύμφες να  λουσθεί και να χορέψει μαζί τους.
     Η Άρτεμις ,παρ’ όλον ότι ήταν Θεά   πανελλήνια, συνδέθηκε περισσότερο με την ορεινή και δασωμένη, κατά τα άλλα άγονη, Αρκαδία. Εδώ ήταν το Βασίλειό της  κι εθεωρείτο η εθνική Θεά των Αρκάδων.
Με συνοδεία των νυμφών, ευκίνητη, ορμητική, οπλισμένη με φαρέτρα και βέλη κυνηγάει ελάφια, ζαρκάδια, αγριόχοιρους και τα σκοτώνει με τα αλάνθαστα βέλη της.
__Δάφνη: Ήταν θυγατέρα του ποταμού Λάδωνα. Συνετή, σεμνή και όμορφη, απέρριπτε τις ερωτικές προτάσεις των  ανδρών.  Ήταν παρθένα  ωραιότατη και αγνή , γι’ αυτό  προκαλούσε  τον έρωτα των Θεών και των ανθρώπων. Αγαπήθηκε παράφορα από το Θεό Απόλλωνα,  αδερφό της Άρτεμης. Κι αυτός ο ευλογημένος έκανε πολλά θύματα του πόθου του μεταξύ των νυμφών.  Μάλλον θα είχε την συμπαράσταση της αδερφής του. Όπου έβρισκε τη Δάφνη, την κυνήγαγε με πάθος.
      Μα και ο Λεύκιππος, που ήταν γιος του βασιλιά Οινόμαου, ερωτεύθηκε την Δάφνη,  τη θυγατέρα του Λάδωνα.
Για να μπορέσει να την πλησιάσει, έπλεξε τα μαλλιά του σαν παρθένα, φόρεσε γυναικεία ενδύματα και ήλθε, ως κόρη του  Οινόμαου , να γίνει φίλη  της Δάφνης.
Δεν βράδυνε  εκείνη ανύποπτη, να δείξει την αδελφική της αγάπη πέφτοντας στην αγκαλιά  του, και δεχόμενη και δίνοντας φιλήματα.
      Ο Απόλλωνας ,ζηλεύοντας την ευτυχία του Λεύκιππου, του έστησε παγίδα. Υποκίνησε τη Δάφνη να ζητήσει από το Λεύκιππο να κολυμπήσει  με τις άλλες παρθένες στον Λάδωνα.
Εκεί, καλεσμένος ο Λεύκιππος, δεν ήθελε να κάνει μπάνιο στα δροσερά και διαυγή νερά του ποταμού. Ο δύστυχος δυστροπεί, ανθίσταται  με πείσμα  να βγάλει  τα ρούχα του  για να μην φανεί προ των παρθένων γυμνός και δεν πετύχει το σκοπό του! Εκείνες, περίεργες  για την άρνησή του,  με επιμονή γελώντας του βγάζουν τα ρούχα βιαίως κι έτσι αποκαλύφθηκε το τέχνασμά του!
Μετά από αυτό  το απρόοπτο θέαμα, έβγαλαν κραυγές Μαινάδων! Με τ’ ακόντια και τα μαχαίρια τους, του προξένησαν πολλές πληγές  και τον σκότωσαν για τα λίγα φιλήματα που έδωσε!
        Ο Θεός της μουσικής ,ο πανέμορφος αρρενωπός  Απόλλωνας,  πανίσχυρος ,χωρίς   αντίζηλους πια,  κυνηγάει τη Δάφνη, την πιάνει και προσπαθεί να την  φέρει στην αγκαλιά του.
Εκείνη, όταν την πλησίασε και ένοιωσε την πνοή του, ξεφωνίζει απεγνωσμένα! Τις κραυγές της ακούει η Γή, η μάνα της, ανοίγει τα στήθη της και την δέχεται στα σπλάχνα της!
     Εκεί που εξαφανίστηκε, φύτρωσε το φυτό Δάφνη.  Οι νεότεροι, μαθαίνοντας  αυτά βάφτισαν τον Στρέζοβα,  Δάφνη όπου μέχρι σήμερα είναι το επίσημό της όνομα.

__Ποσειδώνας – Δήμητρα – Λάδωνας
     Ο Θεός της θάλασσας, Ποσειδώνας ,πίεζε τη Δήμητρα, τη Θεά της γονιμότητας, να συνευρεθούν. Μα αυτή είχε χάσει την κόρη της ,την Περσεφόνη, κι έψαχνε και γύριζε να την βρει από τόπο σε τόπο. Λυπημένη καθώς ήταν, δεν είχε τέτοιες έννοιες..
Ο Ποσειδώνας όμως, φλογισμένος από τον έρωτα, την ακολουθούσε παντού.
Η Δήμητρα, για να τον αποφύγει, μεταμορφώθηκε  σε φοράδα και κρύφτηκε στα άλογα του Αρκάδα  Ογκίου.  Τότε και ο Ποσειδώνας μεταμορφώθηκε σε άλογο και κατέκτησε τη Θεά. Η Δήμητρα  έγινε μανιακή απ’ το θυμό της, για το φέρσιμο του Ποσειδώνα και το πάθημά της. Για να μειώσει την πίεση, τη στενοχώρια, τον πόνο και το θυμό της από το βιασμό, λούστηκε στο Λάδωνα ποταμό κι έτσι κάλμαρε, καταπραύνθηκε, γαλήνεψε!.

__Ηρακλής και το ελάφι της Άρτεμης

        Η νύμφη Ταϋγέτη ,κόρη του Άτλαντα, είχε αφιερώσει στην Άρτεμη το Ελάφι του όρους Κερύνεια.
Τα κέρατά του ήσαν χρυσά και τα πόδια του χάλκινα. Κανείς δεν ενοχλούσε το ιερό ζώο της Άρτεμης. Διέμενε, ως έλεγαν, σε ένα ιερό της Θεάς που βρισκόταν στην Αρκαδία κι έβοσκε στην κοιλάδα του Λάδωνα.  Ο Ευρυσθέας είχε ζητήσει από τον Ηρακλή να του πάει στο ανάκτορό του το Ελάφι. Ήταν ακούραστο και στο τρέξιμο κανείς δεν μπορούσε να το φθάσει. Ολόκληρο έτος έτρεχε εδώ  κι εκεί για να αποφύγει τον Ηρακλή. Τελικά ο ήρωας το συνέλαβε με μεγάλο κόπο στις όχθες του ποταμού Λάδωνα. Τη στιγμή που ήταν έτοιμος να το σκοτώσει, η Άρτεμις και ο αδελφός της ο Απόλλωνας,  τον συγκράτησαν και το ζώο σώθηκε! Του θύμωσε πολύ η Άρτεμις και του ζήτησε το Ελάφι της, που ήταν δώρο. Ο ήρωας της είπε ότι το αμάρτημα έπρεπε να καταλογισθεί στον Ευρυσθέα.
    Σύμφωνα με τις συμβουλές τους, ο Ηρακλής  φορτώθηκε το Ελάφι στους ώμους του και το μετέφερε ζωντανό στην Τίρυνθα και το παρέδωσε στον Ευρυσθέα. Αυτός εκ νέου το αφιέρωσε στην Άρτεμη και τώρα… ζει και τρέχει στις πηγές και τις όχθες του μυθικού ποταμού.

    Κοντά στο Λάδωνα υπάρχουν αμέτρητοι λατρευτικοί χώροι, βωμοί και Ναοί. Ένας απ’ τους  βωμούς βρίσκεται στο χωριό Μυγδαλιά (Γλανιτσιά), εφτά χιλιόμετρα μακριά από το Λάδωνα. Εδώ βρέθηκε, μαζί με άλλες αρχαιότητες, χάλκινη κεφαλή του Απόλλωνα. Λέτε να μην έπαιζε τη Λύρα του στις πλούσιες πηγές και τις όχθες του Λάδωνα και να διασκέδαζε θεούς και ανθρώπους, όπως έκανε ο τραγοπόδαρος Πάνας  με τη Σύριγγα;
 Μα κι ο  φτερωτός Θεός, ο αγγελιοφόρος των θεών και των ανθρώπων, ο Ερμής, πολλές παραγγελίες θα έδωσε στους θεούς, στις νύμφες, σε ημίθεους, σε ήρωες και ποιμένες που βρίσκονταν στις λόχμες, τα φαράγγια, τις σπηλιές και τις πηγές του Λάδωνα.


 B Girakas 

5 σχόλια:



  1. Το ποτιστικό χωράφι που είχαμε στη Μερίδα ποτιζόταν από τα νερά του Λάδωνα. Υπήρχε πιο ψηλά μια "δέση"και αυλάκι που έφερνε το νερό.Εγώ συχνά πήγαινα εκεί σε διάφορες φάσεις της καλλιέργειας του χωραφιού.Πολύ το ευχαριστιόμουν όταν ξεστάχυαζε το καλαμπόκι και φαίνοταν και ο καρπός. 'Ολα γύρο ήσαν πράσινα κι αυτό το χαιρόμουνα. Το ποτάμι ήταν πολύ κοντά στο χωράφι μας, μόλις πενήντα μέτρα. Μα ούτε το 'βλεπα, ούτε το άκουα. Ξεκινούσα τοτε να το επισκεφτώ. Περπατούσα στο μονοπάτι, πλησίαζα,Τίποτα! Στα είκοσι ή δεκαπέντε μέτρα,ούτε ήχο! Έφθανα στην όχθη, τότε έβλεπα το νερό αλλά και πάλι δεν άκουα καθόλου ήχο σ'αυτό το σημείο τουλάχιστον. Ήξερα το όνομά του και μουρμούριζα μόνος μου: Λάδι λάδι Λάδωνας!..

    ΑπάντησηΔιαγραφή

  2. Με όσα διάβασα στο κείμενο του Βαγγέλη για το Λάδωνα, εύκολα,νομίζω, βγαίνει το συμπέρασμα ότι αυτός ο τόπος υπήρξε στα χρόνια της Μυθολογίας κυριολεκτικά Αντρο Θεοακολασίας και όχι μόνο.
    Το ερώτημα είναι γιατί; Μήπως ο Λάδωνας, αυτός ο...προαγωγός είχε βρει το VIAGRA της εποχής;
    Στη Μυθολογία όλα γίνονται. Μια έρευνα και λίγη φαντασία θα δείξει!..

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Μεταξύ των βουνών Ζήρια και Χελμού στα σύνορα των Νομών Αρκαδίας, Αχαϊας, και Κορινθίας είναι η λεκάνη της λίμνης Φενεού. Από κει πάνω ξεκινάει ο Λάδωνας. Από της ψηλές απάτητες ράχες του Χελμού . Λιώνουν τα χιόνια με τις βροχές και τον ήλιο και μαζί κατηφορίζουν στα σπλάχνα των βουνών μέσα από καταβόθρες στις πηγές του κοντά στο χωριό Λυκούρια. Μαζί με την πηγή του Πλανητέρου και άλλες μικρότερες πηγές κάνουν τον Αροάνειο ποταμό, παραπόταμο του Λάδωνα.
    Παραπόταμος του Λάδωνα είναι και ο Τράγος που πηγάζει από την πηγή στην Παναγίτσα. Δέχεται και τα νερά του Μυλάοντα ποταμού που έχει τις πηγές του στο όρος Μαίναλο κοντά στην αρχαία πόλη Μεθύδριο.
    Πάνω από τις πηγές του όλα είναι όνειρο.
    Οι άγρυπνες ψηλές κορφές, τα σύννεφα, η αντάρα!
    Μα όταν γίνεται ξαστεριά αστράφτει ο τόπος και ο ουρανός με το βαθυγάλαζο χρώμα του.
    Οι μύριες ακτίνες του ήλιου σπηνθιρίζουν της δροσοσταλιές στους χλωροτάπητες και τα φυλλώματα των δέντρων που βρίσκονται στις όχθες του.
    Στο διάβα του το μυθικό ποτάμι σμίγει με αναρύθμιτα ρουμάνια, με καταρράχτες ,βουερές ρεματιές , με πηγές μέχρι που φθάνει στον κάμπο.
    Εκεί ήμερος, ήρεμος κυλάει σαν λάδι τα νερά του. Τα δέντρα στις όχθες του Ιτιές και πλατάνια, λυγιές και καλάμια, σκύβουν και χαιρετούν και προσκυνούν τον μυθικό Λάδωνα .
    Στα νερά του καθρεφτίζονται Ξίφοι κι Αητοί, Γύπες και Γερακίνες .
    Με τα αεικίνητα καθάρια νερά του σμίγουν με αυτά του ΚΟΥΡΠΟΥ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Ο Λάδωνας
    Φαράγγια γύρω και βουνά στητά κι' όλο αγριάδα -- ζηλόφθονα το Λάδωνα στη μαγική κοιλάδα
    σα φίδι σαραντάπηχο θωρούν π' αργοσαλεύει -- κι' η δροσιή ανάσα του τον κάμπο ζωντανεύει

    Χρυσάφι τα πλατάνια του κι' ασήμι οι ιτιές του-- με νάζι καθρεφτίζουνε, πλεγμένα στις οχτιές του.
    Αηδόνια και λογής πουλιά με κέφι τραγουδούνε, --γλυκές φόγέρες και σκοποί και γέλ' αντιλαλο΄θνε.

    Ποτάμι, των νυμφών χαρά, νεραϊδοστοιχειωμένο --στη θρυλική κοιλάδα σου δώρο ευλογημένο
    όταν η κάψα τα βουνά τα κάνει θυμιατήρι -- πως στο δικό σου θάθελα νάημουν πανηγύρι

    Για να ρουφώ το μύρο σου, να παίρνω απ' τι χαρά σου--βουτιές να κάνω στα βαθιά τα γάργαρα νερά σου να παίζω με τα βότσαλα, στην άμμο να ξαπλώνω--τις μυρωδάτες λυγαριές στη χλόη σου να στρώνω,μεσ' τους δροσάτους ίσκιους σου ο ύπνος να με παίρνη--και το γλυκό τραγούδι σου στα ύψη να με φέρνη
    ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ Η ΚΕΡΠΙΝΗ ΓΟΡΤΥΝΙΑΣ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡ. ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΥ ΔΗΜ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Τα δυο τελευταία σχόλια με υπογραφή
    B GIRAKAS

    ΑπάντησηΔιαγραφή