Σάββατο 25 Απριλίου 2015

Σ π η λ ι έ ς τ η ς Γ λ α ν ι τ σ ι ά ς


Σπηλιά του Κυριακόγιαννη
Του  ΧΡΗΣΤΟΥ  Γ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΠΟΥΛΟΥ

Σπηλιά του Κυριακόγιαννη;
Δύο είναι οι βασικοί λόγοι, κατά την γνώμη μου, που μπορούν να κάνουν τους  ανθρώπους να ενδιαφέρονται για τις σπηλιές.  Ο ένας είναι ιστορικός και ο άλλος τουριστικός, δηλαδή πρακτικός.
Όσον αφορά τον πρώτο λόγο, έχουμε να πούμε πως κάθε σπηλιά στην Ελλάδα, σ’ αυτόν τον  αιματοποτιμένο τόπο, με τις τόσες και τόσες περιπέτειες πούχε στη μακραίωνα ιστορία του, είναι κι ένα μνημείο, ένα μνημείο με ιδιάζουσα μορφή κι ιστορία. Η τύχη και η ζωή των προγόνων μας επι  τουρκοκρατίας ήταν πολλές φορές  συνυφασμένη με τις σπηλιές.
Οι παραδόσεις αλλά και η ιστορία, είναι ικανές να μας πείσουν για τις δοσοληψίες και τι σχέσεις  των προπατόρων μας με τις σπηλιές. Αλλά κι εμείς σήμερα νομίζω πως έχουμε πείρα από τις σπηλιές.
Ας θυμηθούμε τα δύσκολα χρόνια των τελευταίων δεκαετιών, που τόσο καταστροφικά στάθηκαν για την Ελλάδα. Θα μας έρθει στην μνήμη πως κάποτε και μείς χρησιμοποιήσαμε τις σπηλιές για καταφύγια, κρησφύγετα και κρυψώνες.
Αν αυτό για μας είναι αλήθεια, τότε πολύ περισσότερο αληθεύει  για τους Έλληνες της τουρκοκρατίας. Την εποχή αυτή, που οι Έλληνες βρίσκονταν κάτω από την κτηνώδη τυραννία, που γνώρισε ποτέ η Ελλάδα, οι σπηλιές χρησίμευαν, όχι μόνο σαν καταφύγια εκτάκτου ανάγκης, αλλά πολλές μεταβάλλονταν σε μόνιμες κατοικίες κυνηγημένων ανθρώπων.
Εκεί αποτραβιόντουσαν οι άνθρωπο για να μπορέσουν να ζήσουν  και να διαιωνίσουν το είδος των.  Εκεί έμεναν, εκεί γεννούσαν οι γυναίκες. Η σπηλιά ήταν σπίτι τους. Ιδιαίτερα για τις  Γορτυνιακές σπηλιές πολλές πληροφορίες υπάρχουν και θάπρεπε κάποτε να εκδοθεί ένα βιβλίο ειδικό που θα καθοδηγεί τον επισκέπτη των τόπων μας για τις σπηλιές μας και την ιστορία τους.  Τόσο πολύ είχε συνυφανθεί η ζωή των προγόνων μας με τις σπηλιές, στη Γορτυνία, ώστε τα παιδιά που γεννιόντουσαν στις σπηλιές μέσα,  έπαιρναν  τ’ όνομα Σπήλιος.  Αυτή την υπόθεση κάνει ο ιστοριοδίφης Θάνος Βαγενάς σε κάποια μελέτη του.
Μιλήσαμε για την τουρκοκρατία, δεν πρέπει όμως να ξεχάσουμε ότι οι σπηλιές αυτές παρουσιάζουν κι αρχαιολογικό ενδιαφέρον.
‘Όπως ξέρουμε απ’ την ιστορία,  η λατρεία στα απώτερα βάθη της ιστορίας ήταν στενά συνδεδεμένη με τις σπηλιές. Αυτό αποδεικνύεται από πλήθος ευρημάτων που ήρθαν σε φώς. Εξ άλλου οι σπηλιές χρησίμευαν και ως τάφοι, κατάλληλα προσαρμοσμένες γι αυτό. Στη Γλανιτσιά, που η περιοχή παρουσιάζει μέγιστο αρχαιολογικό ενδιαφέρον, είναι σκόπιμο να ερευνηθούν και να εξετασθούν οι σπηλιές μήπως τυχόν ανακαλυφθούν τάφοι της Μυκηναϊκής  περιόδου.
Θα μιλούσαμε και για την καλλιτεχνική αξία που παρουσιάζουν οι σπηλιές, δηλαδή για την αξία που παρουσιάζουν οι σπηλιές,  για την ιστορία και την εξέλιξη της καλλιτεχνίας ως λ.χ. της ζωγραφικής. Αλλά νομίζω πως τέτοιος λόγος δεν υπάρχει, γιατί οι δικές μας σπηλιές είναι μικρές.
Στη Γλανιτσιά κάθε σπηλιά , φέρνει κι ένα όνομα δηλωτικό της περιπέτειάς της.  Είναι τόνομα εκείνου που την κατείχε και την χρησιμοποιούσε. Οι περισσότερες σπηλιές της Γλανιτσιάς βρίσκονται στο ρέμα της Λιάσκοβας.  Άλλες βρίσκονται  στα βράχια που είναι κοντά στον Λάδωνα κατά του Μπουλιμέτη κι άλλες αλλού.
Μερικά από τα ονόματα αυτά δεν μπορούμε να τα εξηγήσουμε ούτε με την παράδοση. Κόπηκε το νήμα που τις συνέδεε με την παράδοση μέσα σε τόσους αιώνες.
Επειδή τις σπηλιές αυτές δεν τις έχουμε , βέβαια, μετρήσει με την κορδέλα, θα χρησιμοποιήσουμε σα μέτρο μεγέθους  της σπηλιάς τα…… .γίδια ή τους ανθρώπους.  Απαριθμούμε τις σπηλιές: 
1)       Του Πάπου η σπηλιά. Είναι μικρή. Εκεί κατά την παράδοση κρύβονταν επί τουρκοκρατίας οι πρόγονοι των σημερινών Σταθοπουλαίων.  (Κατσιαίων – Παπίτσα)
2)      Του Σταμίρη η σπηλιά. Ανήκε στην ομώνυμη οικογένεια.
3)      Του Κοτσιολέτη η σπηλιά. Παλαιά υπήρχε στο χωριό τόνομα σαν παρανόμι.  Στη σπηλιά αυτή κρυβόντουσαν οι πρόγονοι των Μιχαλοπουλαίων ( Καπεταίων). Είναι σε σχέση με τις δυο πρώτες πιο μεγάλη. Χωράει εκατό γίδια.
4)      Του Παναγούλια η σπηλιά. Η σπηλιά αυτή μαζί με του Κοντογιάννη αποτελούν δυο χαρακτηριστικές σπηλιές για την όλη περιπέτεια του τόπου. Σ’ αυτή είχαν λημέρια οι κλέφτες Παναγουλαίοι απ’ το Βαλτεσινίκο. Αυτοί  ‘ταν  απ’ τους πιο ισχυρούς κλέφτες  στην περιοχή μας. Και τα κατορθώματά τους είναι γνωστά και από την ιστορία. Γι’ αυτούς έχουμε γραμμένη ξεχωριστή μονογραφία που ελπίζουμε να εκδώσουμε κάποτε. Χώραγαν οι σπηλιές αυτές περί τα εκατόν γίδια.
5)      Η σπηλιά της Μπάνταινας  (200 γίδια)
6)      Του Φάρφαρη η σπηλιά  (200 γίδια)
7)      Της Παγώνας η σπηλιά   (70 γίδια)
8)      Του Μελισσόσπηλου , όπου παλιά υπήρχε μελίσσι.
9)      Η Αετοφωλιά (50 γίδια)
10)    Του Καρατζιά  (8 – 10 άνθρωποι).
11)    Της Σούδας τα βράχια (20 άντρες). Είναι χτισμένη κι όλας.
Σπηλιά του Μπαρμπά
12)    Του Μπαρμπά  (300 γίδια).
Σπηλιά του Μπαρμπά

13)  Του Παπά, είναι μικρή.
14)     Του Κυριακόγιαννη η σπηλιά, χαμηλά στο Λάδωνα.
15)     Του Πράγιαννη η σπηλιά.
16)      Του Γιωργάκου η σπηλιά.
17)       Η ψηλή σπηλιά. Είναι κι άλλες μικρότερες που δεν έχουν και μεγάλη σημασία. Οι παραπάνω είναι οι σημαντικότερες. 1
Δημοσιεύτηκε στην  « Ηχώ των Λαγκαδίων της 5/4/1960
Για την αντιγραφή:
B GIRAKAS
      


3 σχόλια:

  1. Στη σπηλιά του Κοτσιολέτη είχαν κρυφτεί για λίγες ημέρες μερικοί γλανιτσιώτες όταν, το 1949, είχε έρθει η 9η μεραρχία στο χωριό. Μεταξύ αυτών ο Αγγελάρας και ο Ντίνος ο Τζιράκας. Επειδή τοποθετήθηκε μόνιμη ομάδα στρατιωτών στο Χωριό, σκηνοθετήθηκε η επάνοδός τους. Ένα μπουλούκι πρόβατα έβοσκαν κάπου στου Λόλι, βγήκαν με τρόπο οι σπηλόβιοι, έκοψαν από μια αγκαλιά κλάρες ο καθένας και έφεραν τα πρόβατα στο χωριό ως τσοπάνηδες.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Τις σπηλιές πρωτοδημοσίευσε ο αείμνηστος πατριώτης μας Χρίστος Γ Κωνσταντινόπουλος το 1961 με την έκδοση του Γ΄ τεύχους "ΧΡΟΝΙΚΑ ΤΗΣ ΓΛΑΝΙΤΣΙΑΣ".
    Με κόπο και με στερήσεις όπως λέει ο ίδιος, κόβοντας το καθημερινό ψωμί, συνέχισε την έκδοση αυτή και βέβαια με την ανταπόκριση και βοήθεια συμπατριωτών.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Κάθε κείμενο που γράφεται για το Χωριό μας ,είναι καλοδεχούμενο και ευχάριστο.
    Εργο του κάθε πατριώτη είναι να διαβάσει και να ευχαριστηθεί, αλλά, αν έχει και άλλες σχετικές πληροφορίες, να τις σημειώνει στά σχόλιά του για να γίνονται πιο άρτια τα κείμενα.
    Π.Χ. Οι σπηλιές πολύ καλά αναφέρονται και έτσι περισώζονται από τον συμπατριώτη μας.
    Στο κείμενο είδα το όνομά τους, αλλά ελάχιστες γνωρίζω σε ποιο σημείο βρίσκονται.
    Μήπως κάποιος πατριώτης γνωρίζει να μας αναφέρει το μέρος που βρίσκεται κάθε σπηλιά;

    ΑπάντησηΔιαγραφή