Τετάρτη 23 Ιουλίου 2014

ΝΙΚΟΣ Γ. ΔΑΣΚΑΛΟΠΟΥΛΟΣ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΑΙ Ο ΠΟΙΗΤΗΣ

ΤΟΥ ΜΗΤΣΟΥ   ΚΑΤΣΙΝΗ


Ποτισμένος και μεγαλωμένος ο Νίκος Δασκαλόπουλος από του λαού μας τους αγώνες και ταγμένος σ’ αυτούς για την υπεράσπιση της λευτεριάς, της Ανεξαρτησίας, της Προκοπής, της Δικαιοσύνης και πάνου από όλα της Ειρήνης όλου του κόσμου, στάθηκε πάντα ένας μαχόμενος ποιητής και μας έδωσε έργο που δεν μπορεί να μείνει στο περιθώριο.
Γ ε ν ν ή θ η κ ε το 1914 στην Αρκαδία, στην   Κ  Ε  Ρ  Π  Ι  Ν  Η   της Γορτυνίας και πέθανε στην Αθήνα στις 28 Οκτώβρη του 1984. Τέλειωσε το Γυμνάσιο Δημητσάνας, τη Συνεταιριστική Σχολή και γράφυηκε στην Πάντειο, χωρίς όμως να πάρει πτυχίο, γιατί τον βρήκαν τα χρόνια του πολέμου.
Στα 1939 ήρθε στην Αθήνα, βρήκε δουλειά στην ΕΤΜΑ, μα επειδή τα οξέα τον πείραξαν αναγκάστηκε να φύγει. Με την βοήθεια φίλου του γίνεται συνεργάτης σ’ εφημερίδες και περιοδικά του Πειραιά.  Η αρθογραφία του έκανε εντύπωση στον υπουργό Δημητράτο και τον διόρισε γενικό γραμματέα της οργάνωσης μετακίνησης και προστασίας ανέργων....

Η οργάνωση σε λίγο διαλύεται κι έτσι ο ποιητής βρίσκεται πάλι χωρίς εργασία.
Ο Νίκος Δασκαλόπουλος είναι από εκείνους που με την εισολή των Γερμανών στην πατρίδα μας, υπόγραψε το αντιφασιστικό μανιφέστο. Στο δύσκολο καιρό της επιβίωσης , στη φοβερή πείνα της Κατοχής, αναγκάστηκε να πουλήσει τα λιγοστά υπάρχοντά του, ακόμα και το  β ι ο λ ί  του, που τόσο πολύ το αγαπούσε κι έπαιζε μ’ αυτό λαϊκά δημοτικά κομμάτια, να φύγει από την Αθήνα και να γυρίσει στο χωριό του όπου ζούσαν η αδερφή του με τα’ ανίψια του, έχοντας χάσει το γαμπρό του δάσκαλο πολεμιστή του ΕΛΑΣ για να μπει αμέσως στις γραμμές του Δηυμοκρατικού Στρατού, διαφωτιστής στη Νομαρχιακή Επιτροπή.
Μετά την απελευθέρωση κυνηγήθηκε και βασανίσθηκε από τις φασιστικές δυνάμεις του τόπου του, γύρεψε καταφύγιο συην Αθήνα, δουλεύοντας σκληρά, αφού τραβούσε καροτσάκι κι έκανε γενικά μεταφορές. Παντρεύτηκε, βρήκε δουλειά σε εργοστάσιο πλαστικών, ύστερα σε σαπωνοποιείο και λίγο αργότερα αυτοασφαλιζόμενος συνταξιοδοτήθηκε για να πεθάνει πάνω στην ωριμότητα του ταλέντου του, παράκαιρα , και μπορεί να πει κανείς πως η ζωή του τελικά δικαιωμένη ήταν και σχετικά  ευτυχισμένη.
Ο Νίκος Δασκαλόπουλος ούτε για μια στιγμή δεν άφησε τον ιδεολογικό του αγώνα. Γι’ αυτόν έδωσε και την τελευταία του πνοή. Γι’ αυτή του την πάλη και το Μάϊο του 1967 πιάστηκε από την δικτατορία και κακοποιήθηκε φριχτά στα φοβερά και υγρά κρατητήρια. Ποτέ δεν υποτάχθηκε, ποτέ δεν έδωσε χώμα και νερό στην προδοσία. Πίστευε στον αληθινό άνθρωπο, στον ιερό λόγο της Δημοκρατίας, στο πνεύμα της και στην εξουσία της, στην ψυχή του κυρίαρχου και παντοδύναμου λαού μας, στην έξοδο από την τυραννία και την δουλικότητα. Ήταν ο ασυμβίβαστος πολεμιστής, ο ωραίος ποιητής.
Το πρώτο του βιβλίο το παρουσίασε στα 1952 με τον τίτλο:  Η έξοδος των Βουκόλων. Στα 1954 τυπώνει τη συλλογή: Βουκολικά, λαογραφικά ποιήματα, με συνεργασία του Βασίλη Λίλη. Αργότερα κυκλοφορεί το κριτικό δοκίμιο « Το Λαύριο του Γιώργη Σαραντή», τη συλλογή  «Κύπρος περήφανη και αδούλωτη» (1974), τη συλλογή «Πολυτεχνείο, της λευτεριάς το κάστρο (1975),  «Τα Λύκαια ξαναζούν» (1983), μερικά από αυτά τα ποιήματα μελοποίησε ο μουσικοσυνθέτης Ηλίας Στασινός, και τελευταίο του βιβλίο το επικό  « Σ κ λ ά β ω ν   χ ο ρ ό ς ».
Δεν θα πρέπει να λησμονήσουμε τις συνεργασίες του με τα διάφορα περιοδικά, το βιβλίο «Το χωριό μας», τη χειρόγραφη εφημερίδα που κυκλοφορούσε όταν ήταν στην Αντίσταση με τίτλο: «Αγρότη Ξύπνα»,  τις δημοσιεύσεις του, τις πολύ ενδιαφέρουσες από τις συνεντεύξεις του με το Γρηγ. Ξενόπουλο, το Δημοσθένη Βουτυρά, το Φ. Κόντογλου, το Νίκο Χατζάρα κ.α. ακόμα και την επιμέλεια που έκανε στο περιοδικό «Λογοτεχνική Ηχώ» και τις κριτικές του.
Η ποίηση του Νίκου Δασκαλόπουλου, βουκολική, επική, με τη μορφή του δημοτικού μας τραγουδιού, παραδοσιακή στο μεγαλύτερο μέρος της, με στίχο δεκαπεντασύλλαβο, μα και με ελεύθερο, είναι διθυραμβική, μεγαλόστομη, καθαρή, δοξαστική της κάθε μεγάλης ώρας, ένα ηρωικό σάλπισμα για την κατάχτηση της ειρηνικής ζωής.
Με το αφιερωμένο στους  Άνω Καρυώτες της Αρκαδίας, αναβιωτές των Λυκαίων αγώνων Α΄ τεύχος της ποιητικής του συλλογής, αληθινά εντυπωσιάζει ο υπέρτατος υμνητικός λόγος, το ανθρώπινο προσκλητήριο, το Αρκαδικό πνεύμα, η πνο0ή της ωδής, η μεγαλοσύνη του θούριου.
Ο Νίκος Δασκαλόπουλος, τραγουδιστής της είρήνης, μαχητής της λευτεριάς, αδούλωτος κήρυκας της αδελφοσύνης, με μια πίστη στο δίκαιο και ολόλαμπρο ήλιο, στο καινούργιο φως του κόσμου π’ ανατέλλει, κάνει τηφωνή του βούκινο κι αγωνιστικό παλμό για την ένωση των λαών, για μια παγκόσμια και αληθινή αγάπη, για την ευγενική άμιλλα της άθλησης της νέας γενιάς, για την καταξίωση ενός κλαδιού αγριλιάς έπαθλο γενναιότητας φιλίας και προκοπής.
Ο ποιητής στον ένδοξο στίβο, στον ιερό και τον πανάρχαιο, καλεί τα νιάτα του κόσμου, τα νιάτα της ειρήνης, τον έφηβο να γίνει πρωταθλητής στον Όλυμπο της Αρκαδίας για να μη ζει κανείς ποτέ πιά σκυφτός και σκλάβος, ν’ αναστηθεί το φως το Λύκαιο, να ξαναζήσουμε τα Λύκαια για την ειρήνη, για τη λεφτεριά και την παναιώνια Ελλάδα.
Στο ποίημά του: «Καιρός ειρήνης», υπάρχει η κορύφωση, υπάρχει το πάθος, ο ψαλμός, η φλόγα, σύμβολο ζωής, υπάρχει ο όρκος, ο βωμός των Λυκαίων που ανοίγει πύλες για να περάσει ο άνθρωπος όπιας γης χωρίς το φόβο του θανάτου, χωρίς τη φρίκη του πολέμου.
Θα μας πεί:
                                                Για την ειρήνη Λυκαίων στίβε!
                                    Για την ειρήνη Αρκάδων χώρα!
                                    Για την ειρήνη όλου του κόσμου.
                                    Για την αγάπη καιρός ετώρα…..
                                    Καιρός ειρήνης! Άσπροι και μαύροι!
                                    Κίτρινοι, κόκκινοι, καιρός ειρήνης!
                                    Σε τούτο στίβο φίλε με αγάπη,
                                    Ψυχή κι αδέρφι και φως να γίνεις….

«Τα Λύκαια ξαναζούν» του Νίκου Δασκαλόπουλου, είναι μια ποίηση ανθρώπινη και πανανθρώπινη, είναι μια ειρηνική μάχη που γυρεύει τη δικαίωσή της για τη διέξοδο από τον αφανισμό μιας ολοκληρωτικής καταστροφής.
Και τι άλλο καλύτερο θα μπορούσε να μας πει από αυτό που λέει στο τελευταίο του βιβλίου επίγραμμμα:
                                    Ω φως αγνόν! Αρκαδικό της λεφτεριάς!
                                    Μπροστά στη φλόγα σου, την προσευχή μου κάνω.
                                    Να γίνω φλόγα της ειρήνης να καώ.
                                    Και για του κόσμου την ειρήνη να πεθάνω.

Θα σταθούμε και στην τελευταία του συλλογή. «Σκλάβων χορός», που είναι η αντιπροσωπευτική του ποίηση, αφού καλύπτει σχετικά όλο το χώρο που μέσα σ’ αυτή κινήθηκε, στην πολύστιχη δημιουργία του που πορεύεται μέσα από το χρόνο με την φωτογράφηση της ίδιας της ζωής των σκλάβων, που καθώς παλεύουν να γκρεμίσουν τα τείχη του αδιέξοδου για να μπορέσουν να δούνε τον ήλιο του ανθρώπου, με τον ιδρώτα και με το αίμα τους ποτίζουν την πυρακτωμένη γη για να σηκωθεί από την εξαθλίωση  μια καινούργια ημέρα, που θα καταργεί το άδικο και το φοβερό πόλεμο.
Ο στίχος του Νίκου Δασκλόπουλου, λυρικός και αγωνιστικός, πολυφωνικός, αντιβουίζει στον άνεμο και συγκλονίζει τις ψυχές για την κατάχτηση των ιδανικών που δίνουν την ομορφιά του σύμπαντος και την αληθινή αδερφοσύνη.
Ο ποιητής με μια δύναμη από το παγκόσμιο πνεύμα, εκφράζει τον αιώνιο πόθο της ανθρώπινης λύσης του καθημερινού δράματος, την επίκληση για το τέλος της αγωνίας, τη λύτρωση από τον ολοκληρωτικό αφανισμό.
Ο Νίκος Δασκαλόπουλος, έχοντας ζήσει όλες τις πικρές ημέρες της πατρίδας στιγμή – στιγμή και δοκιμασμένος στο καμίνι της πάλης, με την παρατήρηση και την κρίση, με την γνώση και την εμπειρία, έρχεται με τους ορμητικούς στίχους του να μας μεταλάβει τις μεγάλες ώρες των παθών για να μετουσιωθούν αυτές σε  αγαπημένη αισιοδοξία.
Ένα ποτάμι γοργοκίνητο κυλάει ο λόγος του,  με την εργατιά, τους γυμνούς, τους άστεγους, τους στεναγμούς των σκλάβων, την αδιάκοπη πάλη, τους μάρτυρες, με τις παιδεμένες μάνες, της τυραννίας τα σκότη, μ’ ένα τραγούδι που γίνεται ρυθμός και μελωδία, που γίνεται πηγή ζωής και νόμος, ιερό άκουσμα: «Ποτέ δεν θα κρατήσουμε τα’ άρματα των πολέμων. Μόνο για σένα λυτρωμέ, για σένα φως! Ειρήνη!»
Για το λυτρωμό και την ειρήνη η ποίηση του Νίκου Δασκαλόπουλου. Για το λυτρωμό από την βαρβαρότητα, την εξαθλίωση της κτηνωδία, για την Ειρήνη, που είναι φως, ανθρώπινη εμπιστοσύνη, ανατολή κι αυγή τως άστρων, χαρά, ένας απέραντος χορός των ζωντανών ανθρώπων που χρ’ωματα, φυλές δεν τους χωρίζουν.
Η μνήμη του ποιητή, ματωμένη από την Αντίσταση, την κάθε Αντίσταση του λαού μας, από της Αλβανίας το έπος, από την υπέρτατη Εθνικής μας Αντίσταση 1941 – 1944 για τη χιλιάκριβη τη λευτεριά, από την Αντίσταση της εφτάχρονης δικτατορίας, τον φέρνει μπροστά στους αμέτρητους ήρωες που άφησαν και τη στερνή τους πνοή, στις αποφασιστικές μάνες για να μην πατηθεί η πατρίδα μας από τον όποιο εχθρό, ξένο η ντόπιο και του δίνει την τόλμη σαν ένας άλλος αρχαίος κήρυκας να πει:
            Ο λεύτερος κι αν δεσμευθεί δε σκύβει το κεφάλι
            και την καρδιά σε σκοτεινούς ποτέ δεν παραδίδει.
            Μηδέ τα νιάτα χάνονται. Χάρος δεν τ’ ανταμώνει.
            Άνθρωποι κατ’ ο πόλεμος! Των πολέμων.
            Δε θ’ αφανίσουν τη ζωή πυρήνες υδρογόνων.
            Φέξε της λευτεριάς οργή και της ειρήνης μάχη,
            φτέρωσε  δίκιο, να χαρούν και τα πουλιά το φώς σου!...

Έτσι δίνεται πάντα από την αρχή ως το τέλος, η ποίηση του Νίκου Δασκαλόπουλου. Φορτίζει με τη συνθετική λειτουργία της τη φαντασία, με υπόβαθρο φιλοσοφικό, ασύνορο και με τη συναίσθηση της προσφοράς διαχωρίζει το καλό από το κακό, την προδοσία από το χρέος, τη θέση από την άρνηση. Στην πληθωρικότητα των εκφραστικών μέσων, στην κυριαρχία των εξομολογητικών εικόνων, στο γλωσσικό πλούτο της δημοτικής, νιώθει ο αναγνώστης αυτής της ποίησης πως ταξιδεύει μέσα στην ανεπανάληπτη φυσική ομορφιά που επιβάλλεται με την αρμονική της σύνθεση κι ακόμα με τις αντιθέσεις της πως αισθάνεται τους λουλουδοφόρους κάμπους, τους λόγγους του Μαίναλου, τον ξακουσμένο Λάδωνα, το μαυρονέρη το Χελμό, το Λύκαιο με τους βοσκούς, τους χωράφους του Αλφειού, τους έλατους του Πάρνωνα και πως ακούει τον ποιητή που κράζει:

            Σφίχτε τα χέρια σας λαοί τον πόνο να σηκώστε.
            Σμίχτε φωνή με τη φωνή, ξελευτεριά φωνάχτε,
            καιρός  λαοί να φιληθούν, αδέρφια να γενούνε.
            Αγάπη δίχως τη ζωή, αγάπη δεν λογιέται.
            Ειρήνη δίχως λευτεριά σε χώρα μη φυτρώνει.

Ο Νίκος Δασκαλόπουλος έχει γράψει δίπλα στα ποιήματά του και αρκετά μελετήματα, το πιο γνωστό είναι:  « Ο άνθρωπος και το θέατρο» που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα: Θάρρος. Ακόμα και πολλά λαογραφικά της Αρκαδίας. Σημαντικό είναι ένα ποίημά του : « Ο Αγιασμός», δημοσιευμένο στην εφημερίδα των εργατών κι ένα άλλο: «Το άλογο», δημοσιευμένο στην ίδια εφημερίδα.
Αν βρισκόταν κάποιος να συγκεντρώσει το σκόρπιο έργο του, τότε η Αρκαδία θα έβρισκε έναν από τους πιο σημαντικότερους ποιητές της.
Εμπνεόταν από όλα όσα βρίσκονταν γύρω του. Οδοιπορούσε μέσα στη φύση, ακουμπούσε την καρδιά του στο χέρι της ζωής και πάλευε ο άνθρωπος να μη γίνει θηρίο, να μη βρει τον άδικο θάνατο. Είχε κάποιες ώρες ευτυχισμένες που ήξεραν να καταγράψουν την ημερότητα, την οδύνη, την τραγικότητα του καιρού μας. Στο ποίημά του: «Γ ρ ά μ μ α   μ ε λ ο θ ά ν α τ ο υ », θα ζωντανέψει τη φωνή της Ελλάδας, που μας μαθαίνει να πεθαίνουμε για λεύτερη ζωή, να πεθαίνουμε κοντά στον άνθρωπο για τον άνθρωπο και θα διαβάσουμε ταύτα το λόγια:

            Σε σένα γράφω πατέρα μου που σ’ αγάπησα
            σαν τον αδερφό μου τον ήλιο!
            Ανοίγω τις φλέβες μου με τα νύχια,
            βουτώ τα δάχτυλά μου στις ροές των αιμάτων μου,
            και σου γράφω σ’ ένα κομμάτι πανί από το πουκάμισό μου,
            Την ίδια την καρδιά μου σου άνω δώρο με την αγάπη μου.
            Ποιος θα φέρει το στερνό φιλί του παιδιού σου;
            Τη νίκη της ζωής; Το τραγούδι της ανάστασης;….
            Είναι ζωή κι ο θάνατος για την αγάπη και τη λευτεριά.
            …… Είμαι μελλοθάνατος! Έχω διαλέξει το θάνατό μου!
            Σε φιλώ πατέρα! Μην ξεχνάς να παλεύεις το σκότος.
            Μην ξεχνάς να φρουρείς τη λευτεριά και την ειρήνη….

Η ποίηση του Νίκου Δασκαλοπούλου αγωνιστική, στοχαστική, ουσιαστική, με γοργές εναλλαγές, ειλικρινής, τραγουδάει τη φύση και τις ομορφιές της, αντιστρατεύεται τη βία, την τυραννία, τη δυστυχία, τον αφανισμό,  το κτήνος και τον πόλεμο, υμνεί την αγάπη, τη φιλία των λαών, την πνευματική δημιουργία, που δεν έχει το θάνατο, γίνεται ψωμί και νερό στο τραπέζι του κόσμου.
Στη ζωή και στο έργο του Νίκου Δασκαλόπουλου, βρίσκουμε δυο πράγματα:
Τον αληθινό άνθρωπο και τον άξιο ποιητή. Αυτά που σημάδεψαν το δράμα του και τον ακολούθησαν ως την τελευταία του ώρα. Για τούτο θα τον θυμόμαστε πάντα και ο Αρκαδικός Λόγος του θα υπάρχει για να μας ταξιδεύει στην απέραντη και αναίμακτη γη της Ειρήνης.
Αντιγραφή Κειμένου: B GIRAKAS  






Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου